Proje hakkında
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk ulusal bankası olan ve 1924 yılından bugüne sunduğu yenilikçi ürünler arasında tarım bankacılığına da geniş yer veren İş Bankası ile üç sene önce henüz ürüne dönüşmemiş birkaç fikrin doğrulanması için yan yana geldik. Hedefimiz, hem bu ürün fikirlerinin hangi problemlere çözüm ürettiğini anlamak hem de kullanıcılar nezdinde bu problemleri ve çözümleri doğrulamaktı. İmeceMobil, SHERPA mutfağının ürünü olan Idea Validation Framework ile doğruladığımız bu ürün fikirlerinden sadece birinin somutlaşmış hali.
Kullanıcı araştırmalarını temel alan bir fikir doğrulama sürecinden çıkmış olması sayesinde hızla benimsenen ve iyi yorumlar alan İmeceMobil bir de ödülle taçlandırıldı. O artık finans sektörü oyuncularının en yenilikçi projelerine ve üstün pazarlama başarılarına odaklanan Sardis Ödülleri’nin 2020 yılı Ürün ve Hizmet İnovasyonu / Bankalar kategorisinde Gümüş Sardis sahibi.
Problem
Tarımda dijitalleşme vizyonunda buluştuğumuz İş Bankası ile çiftçiyi anlayan mobil teknoloji hedefiyle başladığımız fikir doğrulama projesinde masadaki ürün fikrini yalın kanvas üzerinde deşifre ederek valide etmek üzere beş problem tanımladık:
- Finansal ürün ve hizmetlere ulaşım zorluğu
- Bankacılık işlemleri için şubeye ulaşım zorluğu
- Üretime ilişkin doğru ve güncel veri, bilgi ve deneyime ulaşım zorluğu
- Üretime ilişkin finansal planlamada yaşanan zorluklar
- Tarımsal mevzuatla ilgili doğru bilgiye erişim zorluğu
Böylece ürün fikrinin odaklandığı problemlerin kullanıcıların hayatında karşılık bulduğunu tespit edersek, öngörülen çözümün tarımsal faaliyetlerin finansmanına ek olarak süreç planlama ve bilgi edinme (tarımsal mevzuat, hibe ve destek vb.) konularında da üreticilere destek olmasını hayal ettik.
Yaklaşım
Küresel sosyo-ekonomik değişimin en kritik faktörü olan tarım, iklim değişikliğinden ve demografik gelişmelerden en fazla etkilenen sektörlerden biri. Sadece iki yıl önce Dünya Ekonomik Forumu’nda yayınlanan 2018 Küresel Riskler Raporu’nda belirtilen ve dünyanın geleceğini ciddi şekilde tehdit eden beş küresel riskin neredeyse tamamı tarım ve gıda güvenliği konularıyla doğrudan ilişkili. İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD Türkiye) son yıllarda yayınlanan küresel risk raporlarında öne çıkan bulguları, doğanın geleneksel tarım faaliyetlerine daha fazla dayanamayacağının belirgin sinyalleri olarak yorumluyor ve Türkiye’de özel sektörü acil aksiyona davet ediyor.
İş Bankası, çiftçilerin ihtiyaç duydukları birçok bilgiye ve finansal ürüne dijital erişim sağlayarak global ölçekte bir probleme çözüm olacak şekilde yenilikçi teknolojileri harmanladığı bir ürün fikrine sahipti. SHERPA olarak proje sahibine sunduğumuz Idea Validation Framework yaklaşımıyla köklü bir kuruluşun inovasyon sürecinde iş hedeflerinden kullanıcı ihtiyaçlarına, hedef kitleden ürünün özellik setine ve ölçümleme kriterlerine pek çok bileşeni deşifre etme, tanımlama ve hipotez geliştirme noktasında kolaylaştırıcı rolünü üstlenerek birlikte üretim ve karar alma süreçlerinde katalizör olduk.
Süreç
Projenin ilk adımında ana stratejimizi belirlemek için İş Bankası ekibiyle bir ortak çalışma gerçekleştirdik. Yeni ürün fikrinin temel faydasını ve özelliklerini, çözmeyi hedeflediği problemleri ve hedef kitlesini yalın kanvas üzerinde tanımladık. Ardından, geliştirdiğimiz metodoloji tablosu aracılığıyla problem ve fikir doğrulaması için ürün fikrine en uygun metotları belirledik. Ana stratejide hemfikir olunca doğrulama sürecini başlattık.
Gerçekleştirdiğimiz bağlamsal görüşmelerde yeni ürün fikrinin odaklandığı problemlerin kullanıcıların hayatlarında somut olarak karşılık bulduğunu tespit ederken, aynı problemlerin yaygınlığını ise yüz yüze ve online olarak iki farklı formda gerçekleştirdiğimiz anket çalışmalarıyla rasyonalize ettik.
Gerçek hayattaki varlıklarını doğruladığımız problemlere çözüm olarak öngörülen yeni ürün fikrinin kullanıcıların ihtiyaçlarına yanıt verip veremediğini doğrulayabilmek içinse, yine hedef kitleye uygun ancak çok daha geniş bir kullanıcı havuzu ile fake doors e-mail çalışması gerçekleştirdik. Ulaştığımız kullanıcı verilerini Idea Validation Framework bağlamında tanımladığımız kriterlere göre değerlendirdiğimizde, proje sahibinin yeni ürün fikrinin hedef kitlede yüksek ilgi uyandırdığı sonucu hepimiz için açıkça ortadaydı.
Fikir doğrulama projesiyle aldığımız sonuç İş Bankası kadar bizi de heyecanlandırdı. Hiç ara vermeden yeni ürünün deneyimini tasarlamak için kolları sıvadık. Proje sahibiyle yaptığımız ortak çalışma ile önce ürünün ilk fazı için geçerli özellik setini nihai hale getirdik. Ardından kullanıcı akışlarını çizdik ve navigasyonu tasarladık. Son olarak içerik haritasını yaratıp önce etkileşim, sonra arabirim tasarımlarını tamamladık ve projeyi İş Bankası ile teknoloji iştiraki Softtech’e devrederek tarımsal üreticilerin hayatını kolaylaştıran, kullanıcı odaklı bir dijital ürünün paydaşı olmanın memnuniyetiyle masadan kalktık.
Sunduğumuz hizmetler
KEŞİF VE İHTİYAÇ ANALİZİ
- Üretim ve Kaynak Planlaması
- Proje Kapsam Dokümanı
- Gereksinim Analizi
- Hedef Kitle Analizi
PROBLEM VE FİKİR DOĞRULAMA
- Yalın Kanvas Yaratımı
- Bağlamsal Görüşmeler
- Yüz Yüze ve Online Anket Çalışmaları
- Fake Doors E-posta Testi
İÇERİK STRATEJİSİ VE BİLGİ MİMARİSİ
- Özellik Seti Tanımlama
- Kullanıcı Akışları Yaratımı
- Navigasyon Tasarımı
- İçerik Haritası Yaratımı
KULLANICI DENEYİMİ STRATEJİSİ VE TASARIMI
- Lo-Fidelity Wireframe Tasarımı
- Etkileşim Senaryosu Yaratımı
- Kullanıcı Arayüzü Tasarımı
Ana hatlarıyla tarımsal üretim faaliyetinin niteliği ve ölçeği, akıllı telefon ve internet kullanımı, üretim faaliyetine ilişkin bilgi almak için başvurulan kanallar ve tarımsal faaliyetlerde karşılaşılan problemler bağlamında sorular yönelttiğimiz katılımcıların cevaplarını analiz ettiğimizde, ürün fikrinin odaklandığı beş problemden üçünün doğrulandığını tespit ettik.
- Finansal ürün ve hizmetlere ulaşım zorluğu
- Bankacılık işlemleri için şubeye ulaşım zorluğu
- Üretime ilişkin doğru ve güncel veri, bilgi ve deneyime ulaşım zorluğu
- Üretime ilişkin finansal planlamada yaşanan zorluklar
- Tarımsal mevzuatla ilgili doğru bilgiye erişim zorluğu
Fikir doğrulama:
Yeni ürün fikrine ilgiyi test etmek
Peki henüz ortada olmayan bir ürüne ilgi nasıl test edilir? “Mış gibi” yaparak.
Projemizin fikir doğrulama aşamasında ise yine hedef kitleye uygun ancak çok daha kalabalık bir kullanıcı havuzuna yönelik bir fake doors e-mail çalışması gerçekleştirdik. Kullanıcılara ürün fikrinin detaylarını, gizli kalması gereken bilgilere özen göstererek açıkladık ve kullanıcıların ürüne ilgisini e-posta tıklanma/açılma oranı ile form üzerinden e-posta girişi/anket görüntüleme oranı olmak üzere iki seviyeli olarak ölçümledik.
Sonuç olarak, %17,1’e ulaşan e-posta açılma oranı standart değer aralığının alt sınırına yakın olsa da tıklama oranı %7,2 ile standartların hayli üzerinde bir karşılık buldu. Fake doors e-mail çalışmasının sonucunu açılan e-posta adedini temel alarak değerlendirdiğimizde, ürün fikrinin açıklandığı e-posta içeriğini görüntüleyenlerin %42’sinin ürünle ilgili daha fazla bilgi almak için aksiyon aldığını gördük. Bu oran, tarımsal üreticilerin bu alanda yenilikçi bir çözüme ihtiyaç duyduklarının oldukça yüksek bir göstergesiydi.
Böylece proje sahibinin, çiftçilerin ihtiyaç duydukları birçok bilgiye ve finansal ürüne dijital erişim sağlamayı hedefleyen yeni ürün fikrinin değer yaratma potansiyelinin yüksek olduğunu kullanıcı verilerinden hareketle doğrulamış olduk.
Doğrulanmış bir yeni ürün fikrinin deneyimini tasarlamak
İmeceMobil’in validasyon sürecini tamamladıktan sonra oldukça hızlı ve hiçbir sürtünme yaşamadan faz 1 için özellik setini belirledik, kullanıcı akışlarını çizdik, navigasyonunu, etkileşimlerini ve son olarak kullanıcı arabirimlerini tasarladık ve işi proje sahibine devrettik.
Hem odaklandığı problemlerin gerçek hayattaki varlığı hem de bu problemlere çözüm önerisinin geçerliliği doğrulanmış bir ürünün deneyimini tasarlamak gibisi yok. Daha işin en başında “Bu fikir tutar mı?” sorusuna yanıt arama aşamasında karar alıcılarla birlikte masada olmak, daha sonra o ürün fikrini somutlaştırırken alınan tüm tasarım kararlarının çok daha sağlam temellere oturmasını sağlıyor. Dahası, tüm bu süreçte birlikte düşünmek ve üretmek, gün gelip işi proje sahibine devrederken tasarımın tüm rasyonellerinin tüm paydaşlar tarafından içselleştirilmiş olmasının önünü açıyor.
Bugün İmeceMobil zirai hava durumu ve üretim faaliyetine ilişkin bildirimler, uzmanına sor özelliği, piyasa bilgileri, bölgeye ve ürüne özgü kampanyalar, İmece Kart işlemleri, haberler ve duyurular, finansal ürünlere başvuru, Türkiye Ürün ve İhtisas Borsası bilgilendirmeleri, bitkisel ürün ve sera hasar bildirimi, gübre tavsiyeleri, teklif al-teklif ver ve gelir-gider hesaplama özelliklerinin yanı sıra Arıcılık, Su Ürünleri Yetiştiriciliği, İpek Böcekçiliği, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler ile Süs Bitkisi Yetiştiriciliği alanlarını da destekleyen zengin özellik setiyle dünyanın karşı karşıya olduğu en büyük risklere karşı bölgesel çözümler üretmek hedefiyle kullanıcıların hayatında.
Caner Önder
İş Bankası Ticari Bankacılık Pazarlama Bölümü – Uzman
"Yeni nesil teknolojiler pek çok sektörde uygulama alanı bulmaya devam ederken, bu sektörler arasında tarım yerini giderek daha da sağlamlaştırıyor. Teknolojinin ve yenilikçiliğin ön plana alındığı ve yeni dönemin gereklerine uygun bir tarım bankacılığı yapılması, İş Bankası olarak stratejimizin en önemli unsurlarından biri. Bu kapsamda teknoloji iştirakimiz Softtech ile birlikte tüm çiftçilerimizin kullanımına yönelik bir dijital uygulama olan İmeceMobil’i hayata geçirdik. Uygulamanın hazırlık aşamalarında en zorlandığımız konuların başında, sunacağımız hizmetlerin kullanıcı tarafındaki değerini anlamak ve bu hizmetleri hedef kitlemize nasıl sunacağımızı belirlemek geliyordu.
SHERPA’nın bize sunduğu anlaşılır yöntemler ve yönlendirmeler sayesinde validasyon sürecini minimum sürtünme ile tamamladık. Ekibin sürece pozitif katkısı ve konuyu sahiplenmeleri sayesinde kurumsal bir firmada uzun zaman alabilecek aşamaları hızla başarıyla tamamlayarak İmeceMobil’i yayınlandığı andan itibaren kullanıcılar tarafından kabul gören, tutunma oranı yüksek bir uygulama haline getirdik."